Praca w gospodarstwie rolnym a staż pracy – czy pracownikowi administracji samorządowej można do okresu zatrudnienia zaliczyć pracę w indywidualnym gospodarstwie rolnym rodziców? Na jakiej podstawie można to zrobić i czy znaczenie ma fakt późniejszego przejęcia gospodarstwa tłumaczy ekspert, Maciej Kowalski, radca prawny i partner zarządzający w Kancelarii Radców Prawnych Kowalski, Popławski i Wspólnicy w Legnicy.
Podstawowym aktem prawnym ustalającym zasady zaliczania pracownikom (w tym również osobom zatrudnionym w administracji samorządowej) pracy w indywidulanym gospodarstwie rolnym do stażu pracy jest ustawa z dnia 20 lipca 1990r. o wliczaniu czasu pracy w indywidulanym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz.U. nr 1990 nr 54, poz. 310).
Odnosząc się do szczegółowego zagadnienia jakim jest zaliczenie pracy, podstawową normę prawną zawiera art. 1 w/w ustawy, który stanowi, iż ilekroć przepisy prawa lub postanowienia układu zbiorowego pracy albo porozumienia w sprawie zakładowego systemu wynagradzania przewidują wliczanie do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownika wynikające ze stosunku pracy, okresów zatrudnienia w innych zakładach pracy, do stażu tego wlicza się pracownikowi także:
1) okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie, prowadzonym przez współmałżonka,
2) przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem,
3) przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.
Powyższy przepis (art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy) odwołuje się do ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U z 1998 r.nr 7, poz. 25 ze zm.) i zawartej tam definicji „domownika”. Art. 6 pkt 2 ustawy wskazuje, że za domownika rozumie się osobę bliską rolnikowi, która:
a) ukończyła 16 lat,
b) pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim jego sąsiedztwie,
c) stale pracuje w tym gospodarstwie i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.
Bez przejęcia
Mając na uwadze powyższe rozważania oraz definicje zawarte w cytowanych przepisach, wskazać należy, iż ustawodawca do zaliczenia pracy w gospodarstwie rolnym do stażu pracy nie wprowadza obowiązku przejęcia takiego gospodarstwa i jego prowadzenia osobiście lub ze współmałżonkiem.
Warto natomiast podkreślić, iż cytowany przepis dotyczy pracy „stałej”, którą przeciwstawić trzeba pracy dorywczej lub wykonywanej sezonowo. Obrazowo zilustrować może to przykład, zgodnie z którym osoba w wieku 16 lat uczęszczająca do szkoły średniej (nawet przy założeniu dojeżdżania w tym celu do innej miejscowości) i po zajęciach pomagająca w gospodarstwie rolnym rodziców, czas pracy w tym gospodarstwie będzie miała zaliczony do stażu pracy. Takie zaliczenie nie miałoby miejsca, gdyby osoba ta przez cały tydzień mieszkała w internacie lub na stancji, a w gospodarstwie rolnym pomagała tylko podczas weekendowych pobytów w domu.
WAŻNE!
W kontekście zaliczenia obowiązków wykonywanych w gospodarstwie rolnym do stażu pracy, należy mieć na uwadze wyłączenie zawarte w art. 2 ustawy z dnia 20 lipca 1990r. o wliczaniu czasu pracy w indywidulanym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy, zgodnie z którym, okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym nie wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego lub innego świadczenia przysługującego z upływem roku prac lub okresu krótszego niż jeden rok.
Jak potwierdzić pracę
Dla uzyskania zaliczenia do stażu pracy okresów zatrudnienia w indywidualnym gospodarstwie rolnym, konieczne jest przedłożenie przez pracownika zaświadczenia, które na jego wniosek wydaje właściwy urząd gminy (art. 3 ustawy o wliczaniu czasu pracy w indywidulanym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy). W przypadku, gdy urząd nie dysponuje żadnymi dokumentami potwierdzającymi fakt pracy, zobowiązany jest zawiadomić o tym osobę wnioskującego. Ich brak nie stanowi jednak przeszkody do uzyskania zaświadczenia o pracy w gospodarstwie, jeżeli okoliczność tę potwierdzi co najmniej dwóch świadków zamieszkujących w okresie wykonywania obowiązków na terenie, na którym jest lub było położone gospodarstwo rolne.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 20 lipca 1990r. o wliczaniu czasu pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz.U. nr 1990 nr 54, poz. 310).
Ustawa z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U z 1998 r.nr 7, poz. 25 ze zm.)
