Według danych OECD (Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju), około 30 proc. Polaków zadeklarowało, że mają wyższe kwalifikacje, niż wymaga ich stanowisko. Jednocześnie 16 proc. uważało, że mają za niskie umiejętności by poradzić sobie ze swoimi obowiązkami w pracy. Jak wskazują analitycy rynku pracy zapotrzebowanie na konkretne umiejętności na świecie zmienia się, i są to zmiany bardzo trudne do przewidzenia.

 

- Obecnie bardzo silnym trendem i powszechnym zjawiskiem, z którym mamy do czynienia jest starzenie się społeczeństwa. Ze względu na spadającą dzietność i wzrastającą długość życia stosunek niepracujących oraz osób starszych do ludzi w wieku produkcyjnym ciągle ulega zmianie i z poziomu 38 proc. według danych w 2000 r. do 2050 r. ma wynieść 70 proc.


Z drugiej strony jak wskazuje prognoza GUS liczba ludności w wieku emerytalnym w Polsce wzrośnie w perspektywie najbliższych dekad do blisko 10 mln w 2050 r. – podkreśla Anna Wicha, Dyrektor Generalny Adecco Poland – Oznacza to, że żadna gospodarka, w tym oczywiście Polska, nie może sobie pozwolić na marnowanie talentów i zasobów ludzkich poprzez wykluczanie z rynku pracy takich grup jak młodzi, kobiety czy osoby w starszym wieku – dodaje.

 

Kobiety na rynku pracy

Według badań przeprowadzonych przez OECD zaangażowanie kobiet na rynku pracy ma bezpośredni wpływ na PKB. W Japonii wzrost wynikający ze wspierania pracy kobiet wyniósł 9 proc. W krajach nienależących do OECD wartości mogą być wyższe, na przykład 10 proc. w RPA i 34 proc. w Egipcie.

 

Wskaźnik udziału kobiet w rynku pracy jest głównie uzależniony od specyfiki danego kraju. Mieszkanki Turcji, Włoch czy Korei Południowej są bierne w porównaniu z Norweżkami, Dunkami czy Szwajcarkami. Jak wskazuje GUS w Polsce poziom aktywności zawodowej kobiet jest w dalszym ciągu niższy niż mężczyzn.

 

W 2013 r. na 1 000 aktywnych zawodowo mężczyzn przypadało 554 biernych zawodowo, podczas gdy na 1 000 aktywnych zawodowo kobiet –
1 060 biernych zawodowo. W dalszym ciągu bierna zawodowo ludność naszego kraju jest znacznie sfeminizowana – ponad 61 proc. populacji stanowią kobiety. W przypadku Polek najwyższy odsetek aktywnych występuje w wieku 40–44 lata – na 1 000 kobiet 841 pracowało bądź poszukiwało aktywnie pracy.

 

Najczęściej wskazywanymi barierami dla rozwoju kobiet na rynku pracy są m.in. mała dostępność instytucji, które zapewniają dostęp do opieki nad dziećmi lub seniorami w rodzinie, niskie wykształcenie oraz tradycyjne podejście do roli kobiety w społeczeństwie. Jak wskazuje GUS kobiety w Polsce częściej niż mężczyźni są również zagrożone bezrobociem długotrwałym.
W całym 2013 r. zgodnie z danymi pochodzących z urzędów pracy 41,6 proc. zarejestrowanych bezrobotnych kobiet i 34,9 proc. zarejestrowanych bezrobotnych mężczyzn pozostawało bez pracy dłużej niż rok.

 

 W Turcji 78 proc. kobiet w wieku produkcyjnym ma wykształcenie niższe niż średnie. Silne są też tam tradycyjne role społeczne. Niemniej jednak przeszkody związane z tradycyjnym pojmowaniem ról w rodzinie są obecne we wszystkich krajach OECD. Ze stwierdzeniem „kobieta powinna być gotowa porzucić pracę dla dobra rodziny” zgodziło się w Szwajcarii 63 proc. ojców i 57 proc. matek dzieci poniżej 15 roku życia. Wyniki takiego samego badania przeprowadzonego w Polsce, Niemczech, Portugalii, Izraelu i na Węgrzech są podobne –  podkreśla Anna Wicha. - Jedną z metod pokonania tej bariery jest elastyczny czas pracy.


W Szwajcarii, gdzie wskaźnik zatrudnienia kobiet wynosi 78 proc. (i rośnie), 46 proc. kobiet pracuje tylko na cześć etatu. Przyczyny takiego stanu rzeczy mogą być nie tylko osobiste,
ale też strukturalne. Może brakować miejsca w placówkach, które zajmą się dziećmi w czasie, gdy rodzice są w pracy, ważne są też kwestie podatkowe i prawne – dodaje.

 

Młodzi na rynku pracy

Z punktu widzenia młodych pracowników największym wyzwaniem jest przejście z systemu edukacyjnego na rynek pracy. Szczególny niepokój wzbudza kategoria NEET (Not In Education, Employment Or Training), rosnąca wraz ze wzrostem bezrobocia wśród młodych. W tej chwili do tej kategorii zalicza się 29,3 proc. młodych ludzi we Włoszech, 28,2 proc. w Grecji i 27,1 proc. na Cyprze. W Polsce 16,7 proc. młodych ludzi jest kwalifikowanych jako NEET.

 

Pozostać lub powrócić – senior na rynku pracy

Zaangażowanie starszych pracowników w grupie wiekowej między 55 a 64 lat na rynku waha się w krajach OECD między 33 a 84 proc., przy średniej wynoszącej 60 proc. Wskaźnik ten wynosi 10 punktów procentowych więcej niż miało to miejsce w 2000 r. Przyczyny wysokiego zaangażowania starszych pracowników na rynku pracy mogą być różne.

 

W Korei Południowej jeden z najwyższych odsetków pracujących ludzi starszych (66 proc.) wynika przede wszystkim z wysokiego poziomu ubóstwa wśród starszych i niskich emerytur. Odwrotna sytuacja jest w Austrii, gdzie wysokie emerytury oraz brak zachęt do pozostania na rynku pracy spowodowały, że tylko 30 proc. ludzi w wieku 55-64 lata pracuje zawodowo. Jednocześnie połowa bezrobotnych w tej grupie pozostaje bez pracy długoterminowo.

- W Polsce odsetek ludzi pracujących w tej grupie wiekowej jest znacznie poniżej średniej OECD i wynosi około 30 proc. Jednocześnie widać zmiany w tej sytuacji. Od 2000 r. liczba pracujących osób starszych w Polsce wzrosła o około 10 pkt. procentowych – podkreśla Anna Wicha.

 

Uczyć się całe życie

Według raportu „Global Talent Competitiveness Index” za 2014 r. przygotowanego przez Adecco uczenie się przez całe życie jest kluczowe z punktu widzenia pracowników, którzy nie chcą wypaść z rynku pracy po 55 roku życia. Według badań przeprowadzonych przez OECD starsi pracownicy osiągają nawet 30-50 proc. gorsze wyniki w testach czytania ze zrozumieniem niż młodzi.

 

- Wszystkie te grupy mogą skorzystać na współpracy z agencjami zatrudnienia. Młodzi mogą zdobyć doświadczenie, starsi znaleźć posadę, która pozwoli im pozostać na rynku pracy. Kobiety z kolei, dzięki usługom agencji zatrudnienia mogą znaleźć pracę bardziej dopasowaną do ich potrzeb życiowych i ambicji, a dzięki temu przezwyciężyć uprzedzenia i osiągnąć sukces – podsumowuje Anna Wicha.