Dzień Kobiet skłania do refleksji na temat sytuacji kobiet na rynku pracy. Niestety refleksje dotyczące ich zarobków, zajmowanych przez nich stanowisk oraz preferencji nie są optymistyczne. Choć jak wynika z danych HRK kobiety są cenionymi pracownikami, a pracodawcy wyróżniają je nie tylko za kompetencje, ale i za inteligencję emocjonalną, łatwość i chęć współpracy oraz skłonność do kompromisów.

Według najnowszych danych Eurostatu Polska jest w czołówce krajów, w których kobiety zajmują stanowiska menedżerskie. Jak wynika z raportu, 44% osób na stanowiskach zarządczych w Polsce to panie. Jest to tak wysoka liczba, że możemy tu mówić niemal o parytecie. Ten wynik stawia nas w chlubnej czołówce państw o najwyższym współczynniku zatrudnienia kobiet menedżerów. Nieco gorzej wygląda sytuacja, kiedy spojrzymy na te same dane, ale z punktu widzenia różnicy w zarobkach – tutaj niestety Polska z wynikiem 27,7% plasuje się na szarym końcu. Jaki z tego wniosek? Że polskie kobiety na tle swoich koleżanek z Europy zajmują wysoko eksponowane stanowiska za pensje znacznie odbiegające od wynagrodzeń mężczyzn.

Czy to oznacza, że Polki są dobrze wykształcone, mają szerokie kwalifikacje i kompetencje, zajmują wysokie stanowiska – ale nie potrafią zadbać o swe wynagrodzenie? Jak wynika z praktyki ekspertów HRK –  dla kobiet pensja jest ważnym, ale nie jedynym czynnikiem decydującym o podjęciu pracy.

Płeć benefitów pracowniczych

Jak zauważa, Joanna Wyrębowska z HRK z jej praktyki rekrutacyjnej nie wynika, żeby pracodawcy przygotowywali dla kobiet jakieś szczególne oferty związane z benefitami.

Coraz powszechniejsze jest obecnie podejście pracodawców zwane „kafeterią”, co oznacza, że pracownik może sam wybierać benefity z puli oferowanej przez pracodawcę. W ofercie zazwyczaj jest opieka medyczna, karta sportowa, bilety do kina, by wymienić te najpowszechniejsze, ale także wiele innych charakterystycznych dla danej firmy czy jej kultury organizacyjnej – wyjaśnia Joanna Wyrębowska z HRK – Dopiero analiza dokonana za jakiś czas mogłaby nam pokazać czy kobiety częściej wybierają z takiej puli konkretny rodzaj benefitów. Warto zauważyć, że pracodawcy coraz częściej rezygnują z kart sportowych na rzeczy drużyn pracowniczych, które mogą występować na różnych lokalnych i ogólnopolskich wydarzeniach w barwach firmy – dodaje Joanna Wyrębowska.

Alicja Popiołkiewicz, ekspert HRK, dodaje, że w trakcie rozmów o pracę kobiety najczęściej pytają o dodatkowe benefity w postaci karnetów na siłownię, opiekę medyczną dla siebie i rodziny, a także możliwość dodatkowych kursów doszkalających. Panie często są zainteresowane także biletami do kina i teatru.

Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku pań będących mamami. Według raportu HRK „Work-life balance. Niewykorzystany potencjał” część pracodawców oferuje paniom spodziewającym się dziecka zmniejszony wymiar czasu pracy, umożliwiają im w ostatnich miesiącach ciąży także pracę zdalną. Kobiety w ciąży mogą również korzystać z dogodnie położonych miejsc parkingowych, specjalnych krzeseł lub toreb na laptopa, mają do dyspozycji pomieszczenia, w których mogą wypocząć. Inne firmy pokrywają koszty udziału obojga rodziców w zajęciach prywatnej szkoły rodzenia lub nawet koszt porodu w prywatnej klinice.

Gdy przychodzi czas rozwiązania, mamy otrzymują od pracodawców wyprawki dla noworodków, dodatkowe „becikowe”, „wózkowe” czy „pampersowe”. Kwoty dofinansowania wahają się od 200 do 2000 zł. W ramach polityki work-life balance pracodawcy przygotowują też specjalne przewodniki dotyczące praw rodziców wynikających zarówno z oferowanych przez firmę programów wsparcia, jak i z Kodeksu Pracy.

Oddzielną grupę stanowią świadczenia dla mam przebywających na urlopach macierzyńskich. W ofertach pracodawców pojawia się tu np. dodatkowy płatny urlop macierzyński oraz wiele świadczeń, których celem jest utrzymanie przez pracownika kontaktu z zespołem i firmą. Część pracodawców umożliwia mamom korzystanie w czasie urlopu z firmowych narzędzi – telefonu, laptopa, konta e-mail, czasem samochodu służbowego. Standardem w dużych firmach staje się inwestowanie w pokój dla matki z dzieckiem, gdzie można nakarmić i przewinąć malucha.

Za co pracodawcy cenią kobiety?

Mimo że ocena każdego pracownika niezależnie od płci wynika z jego kompetencji i indywidualnych wyników pracy, to według ekspertów firmy HRK pracodawcy dostrzegają pewne cechy właściwe  kobietom na rynku pracy.

Uważam, że kobiety cenione są w dużej mierze za swój wizerunek pracownika, na który składają się zarówno kompetencje, jak i umiejętności interpersonalne oraz coraz ważniejsza dla współczesnych pracodawców inteligencja emocjonalna. Z moich rozmów z pracodawcami wynika, że kobiety cechuje bardzo dobra organizacja czasu pracy, upór w dążeniu do celów, skrupulatność i wysokie umiejętności budowania relacji – mówi Alicja Popiołkiewicz, ekspert firmy HRK.

Opinię tę potwierdza Joanna Wyrębowska, dodając, że kobiety są bardzo kreatywne, elastyczne, precyzyjne oraz są bardziej niż mężczyźni nastawione na współpracę i dążenie do kompromisu. Jak zauważa ekspertka HRK, organizacje, w których pracują pracownicy obu płci, łatwiej adaptują się do zmieniającej się sytuacji na rynku pracy oraz mają większą łatwość w zarządzaniu pracownikami wewnątrz firmy.

Kobiety a zarobki

Jak wynika z cytowanych danych Eurostatu, kobiety zarabiają mniej niż mężczyźni. Dzieje się tak w całej Europie, jest tak i w Polsce. Jak wynika z praktyki ekspertów HRK, kobiety same mają kłopot z wysoką oceną swych kompetencji, co ma wpływ na ich podejście negocjacyjne. Jak zaznacza Joanna Wyrębowska, w przypadku tzw. „białych kołnierzyków” pracodawcy nie mają innych, wyższych lub niższych, oczekiwań wobec kobiet. Ekspertka HRK zwraca uwagę, że luka płacowa w przypadku menedżerów może wynikać właśnie z tego, że kobiety mają dużo gorsze zdanie o swych kompetencjach, co wpływa na ich potencjał negocjacyjny i w konsekwencji przekłada się na niższe pensje na tych samych stanowiskach. Choć, na co zwraca uwagę Alicja Popiołkiewicz, niższe oczekiwania finansowe kobiet nie są regułą, zatem może wkrótce kobiety będą obiektywniej oceniać swe możliwości i coraz śmielej podchodzić do negocjacji finansowych.

Oczekiwania kobiet wobec miejsca pracy

Alicja Popiołkiewicz mówi, iż z jej praktyki wynika, że kobiety oczekują dużej stabilności zatrudnienia oraz poczucia bezpieczeństwa. Dla kobiet liczy się także możliwość elastycznych godzin pracy czy też możliwość pracy zdalnej, co wynika z potrzeby godzenia życia zawodowego oraz rodzinnego. Joanna Wyrębowska dodaje, że kobiety często pytają również o warunki związane z potencjalnym urlopem macierzyńskim. Ważne są także lokalizacja miejsca pracy i łatwość dojazdu z miejsca zamieszkania.

Jak wynika z raportu GUS Kobiety i mężczyźni na rynku pracy 2016, aktywność zawodowa kobiet rośnie, a największe szanse na zatrudnienie mają kobiety z wyższym wykształceniem. Ważne jest, by umiały zadbać warunki, w jakich pracują, oraz doceniały swe kompetencje zawodowe i potrafiły negocjować odpowiednie warunki finansowe.

Źródło: HRK