Szykują się nowe przepisy dotyczące kwestii zatrudniania cudzoziemców przez polskich pracodawców. Projektowana ustawa, zgodnie z pierwotnym planem, miała być podpisana jeszcze w ubiegłym roku. Niestety, dziś jest dostępny tylko kolejny projekt tego dokumentu z 24 października 2016 roku. Eksperci IPF Group podkreślają, że w pierwszym kwartale 2017 roku zasady oświadczeń wydawanych przez Urzędy Pracy pozostają bez zmian. Jeśli jednak wszystko pójdzie zgodnie z optymistycznym scenariuszem, nowe rozwiązania zostaną wprowadzone od kwietnia tego roku. A co konkretnie?

Dziś

Obecnie, jak i w latach ubiegłych, cudzoziemcy byli zatrudniani w firmach w Polsce na podstawie jednej z kilku podstaw prawnych:

  • Pierwszą jest zatrudnienie na podstawie zezwolenia na pracę. We wniosku o jego wydanie czytamy, iż dotyczy „cudzoziemca zamierzającego wykonywać pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsce zamieszkania albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej”. Ta podstawa odnosiła się do wszystkich cudzoziemców spoza Unii Europejskiej, niezwolnionych z obowiązku posiadania takiego zezwolenia.
  • Po drugie, cudzoziemiec może pracować na podstawie „Karty Polaka”. W takiej sytuacji obywatel jednego z krajów byłego Związku Radzieckiego, który legitymuje się Kartą Polaka, musi mieć otwartą ważną wizę, z reguły na 365 dni – może wówczas pracować bez ograniczeń w ciągu trwania wizy.
  • Po trzecie, cudzoziemiec może świadczyć pracę na podstawie tzw. karty czasowego pobytu, której najpopularniejszą formą jest jednolite zezwolenie na pobyt czasowy i pracę, „przywiązujące” cudzoziemca do danego pracodawcy i stanowiska.
  • Po czwarte, posiadacz karty stałego pobytu może pracować bez ograniczeń jak obywatel Polski.
  • Kolejne rozwiązanie dotyczy małżonków obywateli polskich, którzy nie posiadają naszego obywatelstwa. Takie osoby mogą pracować w Polsce na podstawie karty pobytu czasowego lub stałego z adnotacją, iż posiadają dostęp do rynku pracy. Daje to możliwość wykonywania dowolnej pracy.
  • Z możliwości zatrudnienia w Polsce może skorzystać student lub absolwent studiów stacjonarnych na podstawie zaświadczenia z uczelni oraz dokumentu zezwalającego na legalny pobyt na terenie RP (wiza lub karta pobytu).
  • W ostatnim przypadku, obywatele sześciu krajów – Ukrainy, Rosji, Mołdawii, Armenii, Gruzji i Białorusi – mogą pracować bez zezwolenia na pracę, na podstawie „Oświadczenia o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi”. Powiatowy Urząd Pracy wydaje je na 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy.

W przyszłości

- Zapowiadane zmiany mają dotyczyć w szczególności ostatniego z wyżej wymienionych punktów, czyli zatrudnienia obywateli Ukrainy, Rosji, Mołdawii, Armenii, Gruzji i Białorusi. Projektowana ustawa ma na celu wdrożenie do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/36/UE z dnia 26 lutego 2014 rokuw sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w charakterze pracownika sezonowego[1]– mówi Magdalena Żołędziejewska, ekspert ds. zatrudniania cudzoziemców w IPF Group.

Mają zostać wprowadzone dwa rodzaje zezwoleń.

  • Pierwsze to zezwolenie na pracę sezonową, wydawane do ośmiu miesięcy. W przypadku zezwolenia napracę sezonową, będą się mogli o nie ubiegać obywatele wszystkich państw trzecich. Takie rozwiązanie stanowi znaczne rozszerzenie zakresu w stosunku do wykorzystywanego obecnie systemu oświadczeń obejmującego obywateli tylko sześciu krajów.[2]
  • Drugie to zezwolenie na pracę krótkoterminową – wydawane do sześciu miesięcy w ciągu roku przez starostę. Zastąpią obecne oświadczenia. Aby takie zezwolenie uzyskać, będzie trzeba spełnić kilka warunków. Będą mogły je otrzymać podmioty, które prowadzą gospodarstwo rolne, lub osoby fizyczne, jeśli praca jest wykonywana na rzecz ich gospodarstwa domowego, zwłaszcza dotyczy to prac pielęgnacyjno-opiekuńczych, lub osoby prowadzące działalność gospodarczą przez okres 12 miesięcy. Jeśli podmiot prowadzi działalność gospodarczą bądź rolniczą przez okres krótszy niż 12 miesięcy, wymagane będzie, aby w momencie złożenia wniosku zatrudniał co najmniej jednego pracownika przez co najmniej 3 miesiące albo żeby ten podmiot prowadził działalność statutową.[3]

Czemu przyszedł czas na zmiany?

Celów wprowadzonych zmian jest kilka. Pierwszym jest gromadzenie informacji i udostępnienie w systemie informatycznym danych konsulom. Po drugie, nowe typy zezwoleń na pracę umożliwią dokonywanie szczegółowej weryfikacji podmiotów wnioskujących o zgodę na pracę krótkoterminową. Po trzecie, po wprowadzeniu zmian zostanie wprowadzona opłata w wysokości 30 zł za wniosek, podczas gdy do tej pory oświadczenia były bezpłatne, co nierzadko było główną przyczyną nadużyć w rejestracji. W nowych przepisach pojawi się również nowa przesłanka wydania zezwolenia na pracę, jaką ma być kryterium minimalnego wynagrodzenia za pracę cudzoziemca. I w końcu, w przypadku wydawania zezwoleń na pracę sezonową i krótkoterminową zostanie wprowadzona procedura administracyjna.

Za i przeciw

Z pewnością za nowymi przepisami przemawia fakt, że będzie możliwa szczegółowa weryfikacja dokumentów oraz podmiotów powierzających pracę cudzoziemcom, w celu ograniczenia „handlu” oświadczeniami.

- W systemie rejestracji oświadczeń o zamiarze powierzenia pracy zdarzały się przypadki rejestrowania tych dokumentów przez osoby bezrobotne, osoby bardzo młode lub po prostu tzw. firmy „krzaki” – zauważa ekspertka IPF Group.

Poza tym nowe regulacje oznaczają łatwiejszą procedurę wnioskowania o pobyt czasowy i pracę. Między innymi z uwagi na fakt, że ma pojawić się możliwość kontynuowania pracy u tego samego pracodawcy nawet po ustaniu trwania wizy, na podstawie stempla w paszporcie potwierdzającego złożenie wniosku na pobyt czasowy i pracę. Co więcej, plusem jest także większe przywiązanie cudzoziemca do pracodawcy wystawiającego dokument, który zainwestował w szkolenie pracownika.

Minusem proponowanych rozwiązań jest natomiast decyzja administracyjna, która może wydłużać proces wydawania zezwoleń krótkoterminowych. Co do zasady, decyzje administracyjne wydaje się w ciągu 30 dni, a w przypadkach bardziej skomplikowanych 60 dni. Istotnie pojawiają się również obawy związane z decyzjami Parlamentu Europejskiego dotyczącymi zniesienia wiz dla obywateli Ukrainy i Gruzji.

- Planowane jest zniesienie wiz w celach biznesowych, turystycznych i rodzinnych wydawanych do 90 dni w ciągu roku dla Ukraińców i Gruzinów. To w konsekwencji może spowodować wzrost imigracyjny z tych dwóch państw i problem wśród pracodawców z Polski z pozyskaniem pracowników z tych krajów, którzy w coraz większym procencie zapełniają braki kadrowe w polskich spółkach. Polska może stać się dla nich tylko krajem tranzytowym w celu znalezienia pracy w innym kraju Unii Europejskiej – podsumowuje Magdalena Żołędziejewska.

 

[1]  Za uzasadnieniem ze strony rządowej https://www.mpips.gov.pl/bip/projekty-aktow-prawnych/projekty-ustaw/rynek-pracy/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy-o-promocji-zatrudnienia-i-instytucjach-rynku-pracy-i-niektorych-innych-ustaw/)

[2] Za stroną https://www.emn.gov.pl/esm/aktualnosci/13832,Planowane-zmiany-w-dostepie-cudzoziemcow-do-polskiego-rynku-pracy.html

[3] Za stroną https://www.emn.gov.pl/esm/aktualnosci/13832,Planowane-zmiany-w-dostepie-cudzoziemcow-do-polskiego-rynku-pracy.html

 

Źródło: IPF Group