Asertywność w pracy – tego można się nauczyć

Każdy z nas codziennie komunikuje się z innymi ludźmi, tworząc w ten sposób różnorodne relacje. Rozmawiamy z partnerami, rodzicami, dziećmi, współpracownikami, szefami. Przedstawiamy im własne zdanie, przekazujemy emocje. Niekiedy dyskusje prowadzą do osiągnięcia wyznaczonych przez nas celów, inne powodują szereg nieporozumień, konfliktów, a nawet agresję. Czy można wyrażać swoje opinie, nie raniąc przy tym otoczenia?

Umiejętność wygłaszania poglądów i ekspresji emocji, pozbawiona agresji oraz ingerencji w przestrzeń psychiczną drugiego człowieka, nazywana jest w psychologii asertywnością. Nie jest to zdolność wrodzona, można się jej więc nauczyć.

Osoba asertywna, czyli jaka?

Aby stać się asertywnym, trzeba nieco popracować nad swoją postawą oraz podejściem do życia. Zacząć należy od poznania samego siebie – nasze zdanie na własny temat powinno pokrywać się z tym, jak widzą nas inni. Świadomość posiadanych zalet i wad oraz wiedza na temat tego, jakim zadaniom jesteśmy w stanie podołać, chronią nas przed podejmowaniem ryzykownych kroków. Nie oznacza to jednak, iż osoby asertywne nie pozwalają sobie na żaden błąd. Wszystkim zdarzają się porażki, ale człowiek znający swoje mocne strony akceptuje siebie w każdej sytuacji.

Poza nabyciem swego rodzaju „samoświadomości” ważne jest, by nauczyć się swobodnie wyrażać myśli oraz emocje. Kiedy będziemy komunikować się bez poczucia wstydu i lęku, kierując się szczerością, istnieje większe prawdopodobieństwo, że zostaniemy uważniej wysłuchani. Ponadto nasza informacja stanie się jaśniejsza i bardziej czytelna dla odbiorcy. Kluczowym elementem postawy asertywnej jest umiejętność odmawiania. Gdy nie zgadzamy się z innymi lub kiedy ktoś namawia nas do czynów, które budzą nasze wątpliwości, powinniśmy umieć, nie raniąc nikogo, powiedzieć „nie”.

Asertywny styl wypowiedzi

Wyróżnić można trzy style komunikacji – pasywny, agresywny oraz asertywny. Osoby stosujące pierwszy rodzaj wypowiedzi nie wyrażają jasno swoich poglądów, często tłumią prawdziwe uczucia, nie dając po sobie poznać, że dana sytuacja im nie odpowiada. Agresywne porozumiewanie się polega zaś na bardzo bezpośrednim formułowaniu myśli i potrzeb, bez liczenia się z rozmówcą, a nawet kosztem niego. Zazwyczaj agresywne komunikaty mają wzbudzić poczucie winy w osobie, do której są kierowane.

Styl asertywny stanowi natomiast złoty środek między dwoma powyżej opisanymi rodzajami wypowiadania się. Opiera się na precyzyjnym wyrażaniu swoich oczekiwań, stanowczym prezentowaniu sądów. Nikt nie musi domyślać się, co chcemy powiedzieć – liczą się konkrety. Osoby asertywne dążą do konsensusu – nie uciekają się do wymuszeń, nie są jednak też skłonne do uległości, potrafią utrzymywać kontakt wzrokowy z partnerem konwersacji. Dzięki takiej postawie komunikacja przebiega łatwiej, przyjemniej i dostarcza obu stronom dużo satysfakcji. Ważne jest także to, iż ludzie asertywni uznają swoich rozmówców za równorzędnych partnerów i traktują ich z należnym szacunkiem.

Gdzie i kiedy można wykazać się asertywnością?

 Na powyższe pytanie można odpowiedzieć w zasadzie jednym słowem – wszędzie. Jednak istnieją pewne sytuacje oraz obszary życia, w których postawa ta jest wręcz pożądana.

W sferze zawodowej jesteśmy ciągle narażeni na stresowe sytuacje, konflikty. Asertywny pracownik szybciej dojdzie do porozumienia z szefem, łatwiej przyjmie też krytykę. Asertywny szef nigdy nie upokorzy podwładnego, zaś jeśli będzie go krytykował, to tylko w sposób konstruktywny. W pracy dobra komunikacja jest fundamentalnym czynnikiem wpływającym na efektywność wykonywanych zadań.

Rzeczowe objaśnienia, proste i niebudzące wątpliwości informacje ułatwią współpracę zarówno samym pracownikom, jak i ich zwierzchnikom. Obie strony konkretnie będą przedstawiały to, czego się spodziewają. Niewątpliwie takie umiejętności mogą się również przydać w trakcie poszukiwania zatrudnienia, np. podczas rozmów kwalifikacyjnych. Kiedy dojdziemy do etapu negocjowania warunków objęcia posady, warto dokładnie przedstawić swoje oczekiwania. Pracodawca z pewnością weźmie pod rozwagę sugestie przedstawione w odpowiedni sposób, zaś asertywną postawę uzna za nasz dodatkowy atut.

Nie od dziś wiadomo, że świat biznesu sprzyja głównie najsilniejszym. Jednak jest również przychylny dla asertywnych. Jest niemalże oczywistością, iż negocjując wielkie kontrakty, nie można przejawiać ani zachowań pasywnych, ani agresywnych. Uległość nigdy nie pozwoli nam osiągnąć sukcesu, agresja zaś nie jest mile widziana w kontaktach biznesowych.

Postawa asertywna chroni nas również przed wszelkimi manipulacjami. Potrafimy dzięki niej sceptycznie odnieść się do nadawców poszczególnych komunikatów. Jeśli uznamy, że dana oferta nam nie odpowiada lub budzi wątpliwości – nie przyjmujemy jej.

Asertywne zachowywanie się przydaje się nie tylko w biznesie, ale też we wszystkich relacjach międzyludzkich – w związkach, kontaktach rodzinnych, w wychowywaniu dzieci. Warto uzmysłowić sobie, że to my odpowiadamy za kształt relacji oraz więzi z naszymi najbliższymi.

Jeśli jesteśmy rodzicami, bądźmy wobec własnych dzieci asertywni i uczmy ich od najmłodszych lat odpowiedniego podejścia. Dzięki temu będą one potrafiły poradzić sobie (bez popadania w skrajne emocje) z problemami w grupach rówieśniczych. Dziecko na pewno pojmie, iż nie należy pozostawać biernym w sytuacjach, kiedy dzieje się coś, co narusza jego interesy, nauczy się również, że agresja nie jest właściwym rozwiązaniem.

Klaudyna Chudaska

Źródło: www.knowbox.pl